ဤေဆာင္းပါးသည္ေပၚတူဂီဘုန္းၾကီးေဆဘက္စတီယံမန္နရိတ္(SEBASTIEN
MANRIQUE)ေရးသားေသာ"THE CORONATION OF KING THIRITHUD
DAMMA"ေဆာင္းပါးကိုျပန္ဆိုခ်က္ျဖစ္သည္။မန္နရိတ္သည္(၁၃၆၀)ျပည့္နွစ္တြင္အိႏၵိယ
မွတဆင့္ရခိုင္ျပည္သို့ေရာက္ရွိလာခဲ့ျပီးေျမာက္ဥေရြွျမို့ေတာ္တြင္(၅)နွစ္တိုင္တိုင္ေနထိုင္
သြားခဲ့သည္။ထိုအခ်ိန္တြင္ရခိုင္ျပည္၌သီရိသုဓမၼရာဇာစိုးစံေနခိုက္(၁၆၂၂-၁၆၃၈)အခ်ိန္
ျဖစ္ေလရာမန္နရိတ္သည္ရခိုင္ဘုရင္၏လက္ေအာက္ခံဘုရင္ငယ္(၁၂)ပါးနွင့္သီရိသုဓမၼ
ရာဇာဘုရင္တို့၏နန္းတက္ပဲြအခမ္းအနားကို(၁၆၃၄-၃၅)မ်က္၀ါးထင္ထင္ျမင္ေတြ ့ခဲ့ရသ
ျဖင့္ေနွာင္းလူတို့အတြက္မွတ္တမ္းတစ္ေစာင္ေရးသားခဲ့သည္။
ထိုမွတ္တမ္းအရသီရိသုဓမၼရာဇာသည္ေျမာက္ဥေရြွနန္းကိုစိုးစံအုပ္ခ်ဳပ္ျပီးေနာက္(၁၂)နွစ္
ခန့္အၾကာတြင္နန္းတက္ပဲြျပုလုပ္ခဲ့ေၾကာင္းသိရွိရသည္။ထိုသို့ျပုလုပ္ျခင္းမွာနန္းတက္ပဲြက်င့္
ပျပီးကာလမၾကာမွီကံေတာ္ကုန္မည့္အေၾကာင္းျမင္သည္ဟူ၍ပု႑ားျဖူပု႑ားညုိတို့ကအ
ေဟာရွိေသာေၾကာင့္ဟုအဆိုရွိခဲ့သည္။
မန္နရိတ္သည္ယင္းမွတ္တမ္းကိုနန္းတက္ပဲြက်င့္ပျပီး(၁၅)နွစ္ခန့္အၾကာတြင္မွေရးသားခဲ့
ေၾကာင္းသိရွိရသည္။သူ၏မွတ္တမ္းတြင္ဘုရားဆင္းတုနွင့္နတ္ရုပ္၊ဘုန္းၾကီးနွင့္ပု႑ားတို့ကို
မကဲြျပားဘဲလဲြမွားေရးထားသည္ကိုလည္းေတြ ့ရွိရသည္။
မည္သို့ပင္ျဖစ္ေစမန္နရိတ္၏မွတ္တမ္းသည္လြန္ခဲ့ေသာနွစ္ေပါင္း(၃၆၀)ခန့္ကစိုးစံခဲ့ေသာ
ရခိုင္ဘုရင္မ်ား၏နန္းတက္ပဲြအခမ္းအနားကိုတတ္နုိင္သမ်ွအေသးစိတ္ေဖၚျပထားေသာ
ေၾကာင္းရခိုင္နုိင္ငံ၏အတိတ္သမိုင္းကိုေလ့လာလိုက္စားသူ၊သုေတသနျပုေနသူမ်ားအတြက္
တန္ဖိုးမျဖတ္နုိင္ေသာမွတ္တမ္းတစ္ေစာင္ျဖစ္သည္ဟုယုံၾကည္သည္။

(၁)တိုင္းျပည္သို ့ေၾကျငာျခင္း။
ဘုရင္မင္းျမတ္၏ရာဇဘိေသကမဂၤလာသဘင္ဆင္ယင္က်င့္ပမည့္အေၾကာင္းကိုလြန္ခဲ့ေသာ
(၆)လခန့္ကပင္ျပည္သူအမ်ားသို့အသိေပးေၾကျငာထားျပီးျဖစ္ရာဘိသိုက္ပဲြေတာ္မတိုင္မွီည
ခ်မ္းအခ်ိန္တြင္ကားေရြွနန္းေတာ္ရင္ျပင္၌ၾကီးမားေသာအေျမာက္လက္နက္မ်ားကိုအခ်က္
ေပါင္းမ်ားစြာပစ္ေဖါက္လ်ွက္ျပည္သူအမ်ားၾကားသိေစရန္တရား၀င္ေၾကျငာလိုက္ေလသည္။
ထို့ေနာက္နန္းေတာ္ေဆာင္ျပႆာဒ္အသီးသီးတို့၌ဆီမီးတနးေဆာင္မ်ားထြန္းညိွ၍အထူးထူး
အျပားျပားေသာတူရိယာတို့ျဖင့္တီးမွဳတ္ေျဖေဖ်ာ္ၾကေလသည္။
ပဲြေတာ္ေန့အာရုံမတက္မွီအခ်ိန္တြင္ေရြွနန္းေတာ္အတြင္းရွိေဆာင္နန္းဘုံျမင့္အသီးသီးတို့၌
အေရာင္မ်ိဳးစုံေသာအလံတို့ျဖင့္တံခြန္ကုကၠားမ်ားတလူလူစိုက္ထူထားသည္ကိုျမင္ေတြရ၏။
ထို့ေနာက္တြင္ကားလြန္ခဲ့ေသာညဥ့္ကကဲ့သို့ပင္တူရိယာမ်ိဳးစုံတီးမွဳတ္သံမ်ားေပၚထြက္လာ
၏။တူရိယာသံမ်ားမွာပ႒မတြင္နွလုံးစိတ္၀မ္းေအးခ်မ္းေစေသာျငိမ့္ေျငာင္းသာယာသည့္အ
သံမ်ားစြာကိုတီးမွဳတ္ၾကျပီးလ်ွင္ေနာက္ပိုင္းတြင္မူစိတ္ဓါတ္အားမာန္တက္ၾကြေစေသာေသ
နဂၤပ်ဴဟာတူရိယာမ်ားကိုတီးမွဳတ္ၾကေလသည္။တခ်ိန္တည္းလိုပင္နားကဲြလုမတတ္ေသာ
အေျမာက္ေသနပ္သံမ်ားေပၚထြက္လာျပန္၏။ေနာက္မ်ားမၾကာမွီအာရုဏ္က်င္း၍မိုးစင္စင္
လင္းေသာအခါတြင္ျပည္သူအေပါင္းတို့သည္၀တ္ေကာင္းစားလွမ်ားကို၀တ္ဆင္ၾကလွွ်က္ျမို့
ေတာ္လမ္းမမ်ားသို့အလွိ်ဳလ်ဳိအသကအသကထြက္လာၾကရာျမင္ကြင္းတစ္ခုလုံးမွာေပ်ာ္ရြွင္
စရာအတိျဖစ္ေနေလေတာ့၏။
မွဴးမ်ိဳးမတ္ႏြယ္မ်ားနွင့္ရာထူး႒ာနႏၱရရွိထားသူမ်ားကေရြွနန္းေတာ္၌စုရုံးေရာက္ရွိေနၾက
ေလသည္။တူရိယာဂီတသံမ်ားဆူညံစြာတီးမွဳတ္ေနသည့္အၾကားမွဆင္ၾကီးတစ္ေကာင္
ေရာက္ရွိလာ၏။ထိုဆင္ၾကီးအားကၾကိုးတန္းဆာစုံလင္စြာဆင္ယင္ထားျပီးလွ်င္အစြယ္နွစ္
ေခ်ာင္းတြင္လည္းအဖိုးတန္ေက်ာက္မ်က္ရတနာမ်ားစီျခယ္ထားေသာအစြယ္ေခြးမ်ားျဖင့္လွ
ပစြာကြပ္ထားေလ၏။ဆင္၏ေက်ာကုန္းေပၚတြင္မူေငြသားျဖင့္ျပုလုပ္ထားေသာဆင္ေပါင္းက
ကိုတင္၍ထားေလသည္။ဆင္ေပါင္းက၏မ်က္နွာစာေလးဘက္တို့တြင္အကာအရံဟူ၍ေရြွ
ေငြတို့ျဖင့္ျပုလုပ္ထားေသာအစိမ္းေရာင္ကန့္လန့္ကာမ်ားထားရွိ၏။အထဲတြင္မူေက်ာက္မ်က္
ရတနာမ်ဳိးစုံစီျခယ္ထားေသာေရြွလင္ပန္းတစ္ခုရွိျပီးလွွ်င္ရာဇဘိေသကမဂၤလာပဲြေတာ္ေၾက
ျငာခ်က္ပါ၀င္ေသာဘုရင္မင္းျမတ္၏စာခ်ြန္ေတာ္ကိုလင္ပန္းေပၚတြင္တင္၍ထားေလသည္။
ဆင္ေပါင္းက၏ေရွ့တြင္စစ္ကဲတစ္ဦးထိုင္လွ်က္လိုက္ပါလာ၏။ထိုပုျဂၢိုလ္သည္ေရြွျပားမ်ားကပ္
ထားေသာအျဖူေရာင္၀တ္ရုံကို၀တ္ဆင္ထား၏။၎၏ေရွ့တြင္မူဆင္ထိန္းသည္မိမိ၏ထိုင္ေန
က်ေနရာ၌ထိုင္လ်ွက္ရွိေလသည္။ဆင္ထိန္းသည္အနီေရာင္ပိုး၀တ္စုံကို၀တ္ထားျပီးလွ်င္သူ
၏လက္ထဲတြင္ခ်ြန္းကိုကိုင္ထား၏။စစ္ကဲစီးလာေသာဆင္၏ေနာက္တြင္စစ္ဆင္(၃၂)ေကာင္
လိုက္ပါလာၾက၏။ထိုဆင္မ်ားအားလည္းေရြွေငြရတနာမ်ားျဖင့္ကၾကိုးတန္းဆာဆင္ယင္ထား
ၾက၏။၎တို့၏ေက်ာ့ကုန္းေပၚတြင္မူသစ္သားျဖင့္ျပုလုပ္၍ေငြျပားကပ္ထားေသာဆင္ေပါင္း
ကမ်ားကိုတပ္ဆင္ထားေလသည္။ထိုဆင္မ်ား၏လည္ပင္းတြင္ေငြေခါင္းေလာင္းမ်ားဆဲြထား
ျပီးအစြယ္မ်ားတြင္မူေငြစြယ္ေခြးမ်ားစြပ္ထားေလသည္။
စစ္ဆင္မ်ား၏ေက်ာ့ကုန္းေပၚမွဆင္ေပါင္းကအသီးသီးတို့တြင္ေရာင္စုံပိုးသားအလံ(၄)ခုက်စီ
စိုက္ထူထားရာေလထဲတြင္အလံမ်ားတျဖတ္ျဖတ္လွဳပ္ခတ္ေနေသာေၾကာင္း၎တို့၏ပူအိုက္
ေသာခႏၵာကိုယ္ၾကီးမ်ားအားယပ္ခတ္ေပးေနသကဲ့သို့ရွိေနေလသည္။
အဆိုပါဆင္တန္းၾကီးမ်ားအေရွ့မွဆင္တစ္ေကာင္ေပၚတြင္မူစည္တီးသမားစီး၍လိုက္ပါလာ
ေလ၏။ဆင္ကိုပိုးသားဒြါဒရာမ်ားျဖင့္ဆင္ယင္ထားျပီးလွ်င္စည္တီးသမားကမူအစိမ္းေရာင္
၀တ္စုံကို၀တ္ဆင္ထား၏။စည္တီးသမားသည္စည္ၾကီးကိုအဆက္မျပတ္တီးခတ္လွ်က္ရွိ၏။
ယင္းတို့အားလုံး၏ပတ္ပတ္လည္တြင္ကားျမန္မာမ်ား၊မဂိုမ်ားနွင့္ဥႆာပဲခူးသားမ်ားျဖင့္ဖဲြ
စည္းထားေသာျမင္းသည္ေတာ္(၆၀၀)တို့ကလိုက္ပါ၍လာၾက၏။ျမင္းသည္ေတာ္တို့သည္အ
ေရာင္မ်ိဳးစုံပိုးသား၀တ္စုံတို့ကို၀တ္ဆင္ထားၾကျပီးလွ်င္၎တို့၏ျမင္းမ်ားကိုလည္းအလား
တူပင္ဆင္ယင္ထားၾက၏။ထိုအခ်ိန္တြင္ပင္တူရိယာဂီတသံမ်ိဳးစုံတို့ကိုစည္း၀ါးညီညီျဖင့္တီး
မွဳတ္ၾကရာနားေထာင္၍မျငိမ္းနုိင္ေအာင္ပင္ရွိေလေတာ့သည္။ယင္းဆင္တန္းျမင္းတန္းၾကီး
တို့ေနာက္မွမ်ားျပားလွေသာလူအုပ္ၾကီးသည္တသီတတန္းၾကီးလိုက္ပါလာၾကသျဖင့္လမ္း
မ်ားကိုျဖတ္ကူး၍မရနုိင္ေအာင္ပင္ရွိေနေတာ့၏။
ယင္းသို့လွ်င္ဆင္တပ္၊ျမင္းတပ္နွင့္လူအုပ္လူတန္းၾကီးသည္ဦးတည္ရာသို့ခ်ီတက္သြားၾကျပီး
ေနာက္မ႑ပ္ကႏၷားမ်ားထိုးထားေသာေနရာသို့ေရာက္လာခဲ့ေလသည္။မ႑ပ္မ်ားကိုလွပ
စြာမြမ္းမံျပင္ဆင္ထားၾကသည့္အျပင္အဖိုးတန္ေကာေဇာၾကီးမ်ားကိုလည္းခင္း၍ထားၾက၏။
ဤေနရာသို့ေရာက္လာေသာအခါဆူညံေနေသာလူအုပ္ၾကီးသည္ရုပ္ျခည္းျငိမ္သတ္သြား
ၾကျပီးဂီတသံမ်ားလည္းပိတ္သြားေလေတာ့သည္။ထို့ေနာက္"ဘိသိက္ပဲြေတာ္ေၾကျငာစာ
တမ္း"ကိုျပည္သူအမ်ားၾကားသိေအာင္ဖတ္ၾကားေလေတာ့သည္။
ထို့ေနာက္ဂဂၤါျမစ္မွျမစ္ေရကိုခတ္ယူရန္အလွဳိ့ငွါေလွျမန္ေတာ္(၂)စင္းကိုေစလြွတ္လိုက္ေလ
သည္။ဤခရီးမွာရခိုင္ျပည္မွ(၁၂)ရက္၊(၁၅)ရက္ခရီးျဖစ္၏။၎တို့ကဂဂၤါျမစ္ကိုျမင့္ျမတ္
ေသာျမစ္ဟူ၍ယုံၾကည္ၾကသည့္အတိုင္းရခိုင္ဘုရင္မွားကလည္းဂဂၤါျမစ္ေရျဖင့္ေရွးဦးစြာေရ
ခ်ိဳးသန့္စင္ျပီးမွသာလွ်င္ဧကရာဇ္မင္းျမတ္၏သရဖူကိုခံယူထိုက္သည္ဟုယုံၾကည္ၾက၏။

(၂)မင္းညီမင္းသားမ်ားအားဘိသိက္သြန္းပဲြ။
ေျမာက္ဥေရြွျမို့ေတာ္နွင့္တကြရခိုင္ျပည္တ၀ွမ္းလုံးတြင္ဘိသိက္ပဲြေတာ္ကိုေၾကျငာခဲ့ၾကျပီး
ေနာက္(၆)လေျမာက္ေသာအခါနုိင္ငံတ၀ွမ္းရွိမင္းညီမင္းသား၊မင္းမ်ိဳးမတ္ႏြယ္မ်ားနွင့္ရာ
ထူးရာခံ၊ကလန္သံဗ်င္း၊အားလုံးတို့သည္ေရြွနန္းေတာ္သို့စုရုံးေရာက္ရွိလာၾကေလသည္။
ဤနုိင္ငံမွဘုရင္မ်ားသည္မိမိကိုယ္တိုင္ဧကရာဇ္သရဖူကိုမခံယူမီမင္းညီမင္းသားမူးမ်ိဳးမတ္
ႏြယ္(၁၂)ပါးတို့အားေရွးဥိးစြာဘိသိက္သြန္းေပးရုိးအစဥ္အလာရွိ၏။ဘိသိက္သြန္းပဲြမ်ားကို
(၂)ရက္တိုင္တိုင္က်င့္ပျပုလုပ္ၾကေလသည္။
ဘိသိက္ခံမည့္မင္းညီမင္းသားမ်ားသည္ထိုရက္မ်ားအတြင္းျမို့ေတာ္တခြင္သို့ကုန္းေၾကာင္း
တစ္ၾကိမ္၊ေရေၾကာင္းတစ္ၾကိမ္၊(၂)ၾကိမ္တိုင္တိုင္ခရီးထြက္ေလ့ရွိၾကရ၏။နုိင္ငံေတာ္၏ရာ
ထူးဂုဏ္သိရ္အၾကီးျမင့္ဆုံးမင္းညီမင္းသားအမ်ားစုေရာက္ရွိလာၾကေသာအခါဘုရင္မင္း
ျမတ္သည္ဘိသိက္မဂၤလာစတင္က်င္းပရန္အခ်ိန္အခါကိုဆုံးျဖတ္ခ်က္ခ်မွတ္ေတာ္မူေလ
သည္။သို့ျဖင့္တညဥ့္တာကုန္ဆုံး၍ေန့သစ္ဆန္းလာေသာအခါအာရုဏ္တက္အခ်ိန္တြင္
ေခါင္းေလာင္းၾကီးကိုအၾကိမ္ေပါင္းမ်ားစြာတီးခတ္လွ်က္ေျမာက္ေသနပ္မ်ားလည္းပစ္ေဖါက္
ၾက၏။ထိုကာလသည္(၁)နာရီခန့္မွ်ၾကေလသည္။
ယင္းကာလလြန္ေျမာက္ျပီးေသာအခါအခ်က္ျပအထိမ္းအမွတ္အျဖစ္ျဖင့္ေခါင္းေလာင္းထိုး
သံတခ်က္ထြက္ေပၚလာျပန္၏။ထိုအခ်ိန္တြင္ရခိုင့္နန္းေတာ္၌ရာထူး႒ာနႏၱရရွိၾကေသာမင္း
ညီမင္းသားမ်ားမူးမ်ိဳးမတ္ႏြယ္နွင့္စစ္သူၾကီး၊စစ္ဗိုလ္စသူတို့သည္ေရြွနန္းေတာ္ၾကီး၏ခန္းမ
ေဆာင္အတြင္း၌တစုတေ၀းတည္းစုရုံးၾကေလ၏။ေရြွနန္းေတာ္ခန္းမေဆာင္ၾကီးမွာက်ယ္
၀န္းသည္နွင့္အမွ်ၾကမ္းခင္းမွမ်က္နွာၾကက္မက်န္အဖိုးတန္ေက်ာက္မ်က္ရတနာပိုးဖဲကတၱီ
ဘာတို့ျဖင့္အဆန္းတၾကယ္အလွခ်ယ္ထားသျဖင့္ရွုမ၀ေအာင္ပင္ၾကက္သေရရွိလွေပသည္။
ခန္းမေဆာင္ၾကီး၏အလည္တည့္တည့္တြင္ခန္းဲမင့္တံခါးေပါက္ၾကီးတခုရွိ၍ယင္းတံခါးေပါက္
အေပၚမွအျဖူေရာင္ကတၱီဘာသားကိုမ႑ပ္သဖြယ္မိုးလွ်က္ထားေလသည္။ကတၱီဘာသား
ေပၚတြင္လည္းအျပာေရာင္နီလာပြင့္ၾကီးမ်ားစီျခယ္ထားေသာေရြွၾကယ္ျပားမ်ားကိုကြပ္ထား
ေလ၏။ကတၱီဘာအမိုး၏ေဘးဘက္ေလးတန္အစြန္အဖ်ားမ်ားတြင္လည္းေရြွပန္းဖြားမ်ားျပု
လုပ္ထားရွိျပီးလွ်င္ျဖူေဖြးလွပေသာပုလဲလုံးကေလးမ်ားကိုအစီအရီသီကုံး၍ထား၏။
ဤအျပင္အဆင္သည္တံခါးေပါက္ေပၚမွတဲြေလာင္းခ်ထားေသာအလားတူအဖိုးတန္ကတၱီ
ဘာသားနွင့္အလြန္ပင္လိုက္ဖက္လွေပ၏။
တံခါးေပါက္အတြင္းဘက္တြင္ကားအလြန္နုညံ့လွပေသာေရြွဇာလြွာကိုကန့္လန့္ကာသဖြယ္
ကာထားေလသည္။ခန္းမေဆာင္ထဲမွစင္ျမင့္ေပၚတါင္မူေရွြၾကိုးမ်ားျဖင့္ၾကက္ထားေသာစည္
ၾကီးတစ္လုံးကိုတင္၍ထားေလ၏။ဤသို့ေသာပဲြေတာ္မ်ိဳးေတာ္စည္တီးသမားသည္သူ၏တာ
၀န္ကို၀တၱရားမပ်က္ေအာင္ေဆာင္ရြက္ရသည္မွာလည္းအစဥ္အလာတစ္ရပ္ပင္ျဖစ္သည္။
သတ္မွတ္ထားေသာအ်ိန္သို့ေရာက္၍စည္တီးသမားသည္စည္ၾကီးကိုေနာက္ဆုံးတခ်က္တီး
ခတ္လိုက္ခ်ိန္တြင္ပဆစ္ဒူးတုတ္ထိုင္ေနၾကေသာပရိသတ္အားလု့းတို့သည္ရွိခိုးဦးတင္အရုိ
အေသျပုၾကျပီးေနာက္မတ္တပ္ရပ္၍ေနရာယူၾကေလသည္။
ထိုအခ်ိန္တြင္ဘုရင္မင္းျမတ္သည္ေရြွနွင့္ပုလဲမ်ားျဖင့္စီျခယ္ရက္လုပ္ထားေသာျမစိမ္းေရာင္
၀တ္ရုံေတာ္ကို၀တ္ဆင္ကာခန္းမေဆာင္အတြင္းသို့ၾကြျမန္းေတာ္မူလာေလသည္။ဘုရင္မင္း
ျမတ္၏လည္ပင္းတြင္အဖိုးတန္ပုလဲကုံးမ်ားကိုတစ္ရစ္ျပီးတစ္ရစ္ဆင့္ကာဆင့္ကာ၀တ္ထား
ျပီးလွ်င္လကၤ်ာဘက္တြင္မူေရြွယပ္ကိုကိုင္ေဆာင္ထား၏။ေရြွယက္တြင္အစိမ္းေရာင္ျမမ်ား
ကိုကြပ္ၾကားကြပ္ၾကားစီခ်ယ္ထားသျဖင့္ဘုရင္မင္းျမတ္၏၀တ္ရုံေတာ္အေရာင္နွင့္အလြန္တ
ရာပင္လိုက္ဖက္တင့္တယ္လွေပသည္။
ထို့ေနာက္ဘုရင္မင္းျမတ္သည္ေငြေလွကားထစ္(၆)ဆင့္ရွိေသာပလႅင္ေပၚမွေငြသလြန္ေပၚ၌
ထိုင္ေတာ္မူေလသည္။သလြန္တဖက္တခ်က္တြင္သားေမြွးယပ္ကိုကိုင္ေဆာင္ထားၾကေသာ
အေပ်ာ္ေတာ္ကေလးတို့နွစ္ဦးရပ္လွ်က္ဘုရင္မင္းျမတ္အားညင္သာစြာျဖင့္ယပ္ခတ္ေပး၍ေန
ၾကေလသည္။ရာဇပလႅင္ပတ္လည္တြင္အ၀ါေရာင္၀တ္ရုံတို့ကို၀တ္ထားျပီးေဒါက္ခ်ာေဆာင္း
ထားေသာပု႑ား(၃၀)ရပ္လွ်က္ရွိၾကေလသည္။ပလႅင္ေပၚတြင္ဘုရင္မင္းျမတ္ထိုင္ေတာ္မူျပီး
ေသာအခါဆိုင္း၀ိုင္း(၃)၀ိုင္းမွတူရိယာမ်ိဳးစုံးျဖင့္တီးမွဳတ္ေျဖေဖ်ာ္ၾကေလသည္။တူရိယာမ်ား
နွင့္တဲြဘက္လ်ွက္ေတးသီခ်င္းမ်ိဳးစုံတို့ကိုလည္းသာယာနာေပ်ာ္ဘြယ္သီဆိုၾကေလ၏။သို့ရာ
တြင္ရခိုင္ဘာသာ၊ျမန္မာဘာသာျဖင့္၊မြန္ဘာသာတို့ျဖင့္အလွည့္အလွယ္က်စီသီဆိုၾကေသာ ေၾကာင္းဤမွ်အဆင့္အတန္းျမင့္မားေသာေ၀ါဟာရမ်ားကိုအက်ြန္ုပ္သည္လုံး၀နားမလည္
နုိင္ေအာင္ျဖစ္ရေလ၏။
ေတးဂီတတို့ျဖင့္တနာရီခန့္မွ်ေျဖေဖ်ာ္ၾကျပီးေသာအခါေခ်ာေမာလွပေသာအေပ်ာ္ေတာ္က
ေလး(၂၄)ေယာက္၀င္ေရာက္လာေလသည္။သူတို့သည္အစိမ္းေရာင္နွင့္အျဖူေရာင္၀တ္ရုံ
တို့ကို၀တ္ဆင္၍ေခါင္းေပၚတြင္စီးပုံမ်ားေဆာင္း၍ထားၾကေလသည္။သူတို့၏လက္ထဲတြင္
မူတူရိယာအမ်ိဳးမ်ိဳးတို့ကိုကိုင္ေဆာင္ထားၾကျပီးလွ်င္တခါတရံနွစ္စုခဲြ၍ေသာ္လည္းေကာင္း
တခါတရံတစ္စုတေပါင္းတည္းေသာ္လည္းေကာင္းတီးရင္းမွဳတ္ရင္းဆန္းျပားက်ြမ္းက်င္စြာ
သီဆိုကခုန္ေနၾကသည္မွာအလြန္တရာၾကက္သေရရွိလွ၏။
ကေခ်သည္အေပ်ာ္ေတာ္ကေလးမ်ားျပန္ထြက္သြားျပီးေသာအခါဂီတသံမ်ားသည္မျမင္ရ
ေသာေနရာမ်ားမွေပၚထြက္၍လာျပန္ေလသည္။ဂီတသံမ်ားနွင့္အတူအျဖူေရာင္၀တ္ဆင္
ထားေသာအပ်ိဳေတာ္ကေလး(၁၂)ေယာက္၀င္ေရာက္လာျပန္ေလ၏။သူတို့၏လည္ပင္းတြင္
ေရြွၾကိုးမ်ားနွင့္ပုလဲၾကိုးမ်ားကိုထပ္ကာထပ္ကာဆဲြထားၾကျပီးလွ်င္ေခါင္းေပၚတြင္လည္းေရြွ
ပန္းကုန္းေငြပန္းကုန္းမ်ားျဖင့္အေရာင္မ်ိဳးစုံပိုးသားပန္းပြင့္မ်ားကိုပန္ဆင္၍ထားၾကေလ၏။
အပ်ိဳကေလးအသီးသီးတို့၏လက္ထဲတြငလည္းေရြွသရဖူတစ္ခုစီကိုကိုင္ေဆာင္၍ထားၾက
ေလသည္။
ထို့ေနာက္အနီေရာင္ကတၱီဘာ၀တ္ရုံပြၾကီးမ်ားကို၀တ္ဆင္ထားၾကျပီးလ်ွင္လက္ထဲတြင္ေငြ
ေတာင္ေ၀ွးကိုယ္စီကိုင္ထားၾကေသာအဘိုးအို(၁၂)ေယာက္၀င္ေရာက္၍လာၾကေလသည္။
အဆိုပါအပ်ိဳေတာ္ကေလး(၁၂)ေယာက္တို့သည္ဘုရင္မင္းျမတ္အားရွိခိုးဦးတင္တစ္ၾကိမ္စီ
ျပုၾကျပီးလွ်င္ပလႅင္အနီးသို့ကပ္သြားၾကျပီးေနာက္၎တို့၏လက္ထဲမွသရဖူမ်ားကိုဘုရင္မင္း
ျမတ္၏ေျခေတာ္ရင္း၌အသိးသီးခ်ထားလိုက္ၾကေလသည္။ထို့ေနာက္ဘုရင္မင္းျမတ္၏ေျခ
အစုံကိုဥိးတိုက္ရွိခိုးၾကျပီးေနာက္ခန္းမေဆာင္အတါင္းထဲမွျပန္လည္ထြက္ခါြ၍သြားၾကေလ
သည္။ေနာက္ထပ္အေပ်ာ္ေတာ္ကေလး(၁၂)ေယာက္တို့သည္ယခင္ကအတိုင္းပင္၀တ္စား
ဆင္ယင္၍၀င္ေရာက္လာျပန္၏။သို့ရာတြင္သူတို့၏လက္ထဲ၌ကိုင္ေဆာင္၍လာၾကေသာအ
ရာမ်ားမွာယခင္အပ်ိဳေတာ္ကေလးမ်ားကဲ့သို့သရဖူမ်ားမဟုတ္မူဘဲေရြွျဖင့္ျပုလုပ္ထားေသာ
ရာဇလွံတံမ်ားသာျဖစ္၏။သူတို့သည္ထိုရာဇလွံတံမ်ားကိုယခင္အတိုင္းပင္ဘုရင္မင္းျမတ္၏
ေျခေတာ္ရင္း၌ခ်ထားလိုက္ၾကေလသည္။
ထို့ေနာက္ခ်က္ခ်င္းပင္ဘိသိက္ခံမည့္မင္းသား၀င္ေရာက္၍လာေလသည္။သူ၏အမည္မွာ
မွာထြန္တုံးစားျဖစ္၏။သူကားအလြန္ရုပ္ရည္ေခ်ာေမာ့ေသာမင္းပ်ိဳမင္းလြင္တစ္ဦးပင္ျဖစ္
၏။ေငြခ်ည္ထိုးအနီေရာင္ကတၱီဘာ၀တ္ရုံကို၀တ္ထား၏။ေခါင္းေပၚတြင္မူရုိးရုိးေခါင္းေပါင္း
ကိုသာေပါင္းထား၏။ဤမင္းသားကေလး၏ေရွ့တြင္ငယ္က်ြန္ေတာ္(၄၀)ေယာက္တို့ကအ
လွ်င္၀င္ေရာက္လာၾကေလ၏။ရုပ္ရည္ေခ်ာ့ေမာ့ေသာလူငယ္မ်ားပင္ျဖစ္ၾက၏။အျပာနွင့္အ
ျဖူ၀တ္စုံမ်ားကို၀တ္ဆင္၍ေခါင္းေပၚတြင္လည္းအျပာနွင့္အျဖူရုိးရုိးအုပ္ေပါင္းမ်ားကိုသာပင္
ေပါင္းထားၾကေလသည္။
ဤမင္းသားကေလး၏ေရွ့တြင္ငယ္က်ြန္ေတာ္(၄၀)တို့ကအလွ်င္၀င္ေရာက္လာၾကေလ၏။
ရုပ္ရည္ေခ်ာ့ေမာ့ေသာလူငယ္မ်ားျဖစ္ၾကေပသည္။အျပာနွင့္အျဖူ၀တ္စုံတို့ကို၀တ္ဆင္ထား
ၾက၍ေခါင္းေပၚတြင္လည္းအျပာနွင့္အျဖူရုိးရုိးအုပ္ေပါင္းမ်ားကိုေပါင္းထားၾကေလသည္။
မင္းသားငယ္လည္းဘုရင္မင္းျမတ္ျမင္နုိင္ေလာက္သည့္ေနရာသို့ေရာက္လာေသာအခါ
ရုိေသလွစြာျဖင့္၀ပ္တြားရွိခိုးလိုက္ေလ၏။ထို့ေနာက္သူသည္မတ္တပ္ရပ္လိုက္ျပီးေနာက္ေရွ့
သို့အနည္းငယ္ေလွ်ာက္သြားလွ်က္ထပ္မံ၀တ္တြားရွိခိုးလိုက္ေလသည္။
ထိုအခ်ိန္တြင္ပလႅႅင္ပတ္လည္တြင္ရပ္လွ်က္ရွိေသာပု႑ားမ်ားအနက္မွပု႑ား(၄)ေယာက္
တို့သည္မင္းသားငယ္အား၀တ္တြားေနရာမွထူေပးျပီးလွ်င္တေယာက္တဘက္စီတဲြလ်ွက္
ပလႅင္ေလွကားရင္းအထိေခၚသြားၾကေလ၏။မင္းသားငယ္သည္ဤေနရာတြင္လည္းဘုရင္
မင္းျမတ္းအားဦးတိုက္လွ်က္အၾကိမ္ၾကိမ္ရွိခိုးေလသည္။ထို့ေနာက္ပု႑ားမ်ားသည္မိမိတို့၏
ေနရာအသီးသီးသို့ျပန္လာၾကေလသည္။ထို့ေနာက္စည္တီးသံေပၚထြက္လာျပီးတခန္းလုံး
ျငိမ္သက္သြားေလ၏။ဤတြင္အ၀ါေရာင္ကတၱီဘာ၀တ္ရုံျဖင့္ပု႑ား(၄)ေယာက္၀င္ေရာက္
လာၾကေလသည္။အလယ္မွပု႑ား၏လက္ထဲတြင္ေရြွျဖင့္ထုလုပ္ထားေသာနတ္ရုပ္တခုကို
ကိုင္ထားေလသည္။ထိုရုပ္တုမွာ၁၂လက္မခန့္ျမင့္၍ေခါင္းေပၚတြင္ပန္းကုံးတကုံးကိုပန္ဆင္
၍ထားေလသည္။
ပလႅႅႅင္အနီးသို့ပု႑ား(၃)ေယာက္ေရာက္လာေသာအခါဘုရင္မင္းျမတ္သည္သလြန္ေပၚမွ
ဆင္း၍ေဘးတြင္ရပ္ေနလိုက္၏။ထိုအခါရုပ္တုကိုင္ထားေသာပု႑ားသည္ဘုရင္မင္းျမတ္၏
ေနရာတြင္၀င္ေရာက္ထိုင္လိုက္ေလသည္။ထို့ေနာက္တြင္အျခားပု႑ား(၂)ေယာက္တို့သည္
မင္းသားငယ္၀တ္တြားရွိခိုးေနသည့္ေနရာသို့ေလွ်ာက္လာျပီးေနာက္မင္းသားငယ္အားထူမ
ေပးလွ်က္ပလႅင္ထိပ္သို့ေခၚေဆာင္သြားေလသည္။ပလႅင္ေပၚသို့ေရာက္သြားေသာအခါမင္း
သားငယ္သည္ခုနွစ္ၾကိမ္တိတိဦးညြတ္ရွိခိုးျပီးေနာက္ပု႑ားလက္ထဲမွရုပ္တုကိုယူျပီးလွ်င္
မိမိ၏ေခါင္းေပၚသို့တင္လိုက္ေလသည္။
ထို့ေနာက္သူသည္ပလႅႅႅႅင္ေရွ့တြင္ဒူးတုပ္လွ်က္ပု႑ားၾကီးတိုင္ေပးသည့္အတိုင္းတစုံတရာကို
အသံက်ယ္စြာျဖင့္လိုက္၍ရြက္ဆိုေလသည္။ဤသည္ကားမင္းသားငယ္သည္မိမိ၏အရွင္သ
ခင္ဘုရင္မင္းျမတ္အေပၚတြင္သစၥာေစာင့္သိပါမည္ဟူ၍နတ္ရုပ္တုကိုသက္ေသျပုလွ်က္
သစၥာအဓိဌာန္က်ိန္ဆိုျခင္းပင္ျဖစ္သည္။ယင္းသို့သစၥာျပုျပီးေသာအခါမင္းသားငယ္သည္
ထပ္မံ၍ဦးညြတ္ရိွခိုးျပန္၏။ထို့ေနာက္ပု႑ားၾကီးသည္မင္းသားငယ္ထံမွနတ္ရုပ္ကိုျပန္ယူ
ျပီးေနာက္ေဖၚပု႑ား(၂)ေယာက္နွင့္အတူပလႅင္ေပၚမွျပန္၍ဆင္းလာခဲ့၏။
ဤတြင္ဘုရင္မင္းျမတ္သည္မူလေနရာတြင္ျပန္ထိုင္ေတာ္မူေလသည္။ထို့ေနာက္ပု႑ားတ
ေယာက္သည္ဘုရင္မင္းျမတ္၏လက္်ာဘက္တြင္ရပ္ျပီးလွ်င္ဘုရင္မင္းျမတ္အားတ၀က္၊ေရြွ
နန္းေတာ္ပရိသတ္မ်ားအားတ၀က္မ်က္နွာမူလွ်က္ေအာက္ပါအမိန့္ေတာ္ျပန္တမ္းကိုအသံ
က်ယ္ေလာင္စြာျဖင့္ဖတ္ၾကားေၾကျငာေလသည္။
"ဆင္ျဖူေတာ္သခင္လည္းျဖစ္ေတာ္မူေသာ၊ပဲခူးနွင့္ျမန္မာျပည္တို့ကိုလည္းဆက္ခံပိုင္ဆိုင္
ခြင့္ရွိေတာ္မူေသာ၊ဘဂၤလား(၁၂)ျပည္ေထာင္မင္းအေပါင္းတို့၏ဦးညြတ္ရာအရွင္သခင္
လည္းျဖစ္ေတာ္မူေသာ၊ေရေျမ့သနင္းဧကရာဇ္မင္းလည္းျဖစ္ေတာ္မူေသာ၊ရခိုင့္ျပည့္ရွင္
ဆလင္ရွား(သီရိသုဓမၼရာဇာ)အမည္တြင္ေသာဘ၀ရွင္မင္းျမတ္ဘုရား"
"က်ြနု္ပ္တို့၏ဦးထိပ္သခင္ဘုရင္ဧကရာဇ္မင္းျမတ္ျဖစ္ေတာ္မူေသာ၊အရွင္မင္းျမတ္သည္၊ဤ
ကမၻာေျမျပင္ရွိမင္းအေပါင္းတို့ထက္ဘုန္းတန္ခိုးအာဏာစက္ထက္ျမတ္ထြန္းေတာက္နုိင္ပါ
ေစသတည္း။"
"ဦးရာဇ္ေတာင္ဘုရင္အျဖစ္ျဖင့္အရွင္မင္းျမတ္၏ေရြွဖ၀ါးေတာ္ေအာက္၌ဦးညြတ္ျပီးလွ်င္အ
ရွင္ဘုရား၏သစၥာေတာ္ကိုခံယူနုိင္စိမ့္ေသာငွါဤေန့ဤရက္၌အက်ြနု္ပ္သည္ဤေရြွသရဖူမ
ကိုဋ္ေတာ္ကိုထြန္တုံးစား၏ဦးေခါင္းေပၚတြင္ေဆာင္းေပးျခင္းျဖစ္ပါသည္အရွင္ဘုရား။"
ဤျပန္တမ္းကိုဖတ္ၾကားျပီးလွ်င္ျပီးခ်င္းပု႑ား(၂)ေယာက္သည္ေရွ့သို့ထြက္လာျပီးလွ်င္သ
ရဖူတခုနွင့္ရာဇလွံတံတခုတို့ကိုယူလွ်က္ဘုရင္မင္းျမတ္၏ေျခေတာ္ရင္း၌ခ်ထားလိုက္ၾက
ေလသည္။ထို့ေနာက္၎တို့သည္ဘိသိက္ခံဘုရင္သစ္ရွိရာသို့ေလွ်ာက္လာၾကျပီးလွ်င္၎
အား၀တ္တြားရွိခိုးေနရာမွထေစ၍ဘုရင္မင္းျမတ္ေရွ့ေတာ္ေမွာက္သို့ေခၚ၍ေဆာင္သြားၾက
ေလသည္။ျပီးလ်ွင္ပု႑ားမ်ားက၎အားဒူးေထာက္ထိုင္ေစ၏။
ပု႑ားတေယာက္ကသရဖူကိုေကာက္ယူကာဘုရင္မင္းျမတ္၏လက္ထဲသို့ကမ္းေပးလိုက္
ေလ၏။ဘုရင္မင္းျမတ္သည္သရဖူကိုဘိသိက္ခံဘုရင္၏ဦးေခါင္းေပၚတြင္ေဆာင္းေပးလိုက္
ေလသည္။ထို့ေနာက္အျခားပု႑ားတေယာက္ကရာဇလွံတံကိုေကာက္ယူလွ်က္ဘုရင္မင္း
ျမတ္အားဆက္သလိုက္ရာဘုရင္မင္းျမတ္သည္အဆိုပါရာဇလွံတံကိုလည္းဘိသိက္ခံဘုရင္
အားေပးအပ္ေတာ္မူေလသည္။
ဘုရင္သစ္သည္သရဖူကိုဦးေခါင္းေပၚတြင္ေဆာင္းလွ်က္ရာဇလွံတံကိုလက္၀ဲလက္တြင္
ကိုင္ျပီးလွ်င္ဘုရင္မင္းျမတ္၏ေျခအစုံကိုငါးၾကိမ္တိတိဦးတိုက္ရွိခိုးေလေတာ့သည္။ဤအျပု
အမူကားမိမိအားဘိသိက္သြန္း၍ဘုရင္ျဖစ္ေအာင္ေက်းဇူးျပုခဲ့ေသာပုျဂၢိုလ္အားမိမိ၏အရွင္
သခင္အျဖစ္အသိအမွတ္ျပုေၾကာင္းသက္ေသျပလိုက္ေသာအျပုအမူပင္ျဖစ္ေပသည္။
ဤေနာက္ဆုံးအခန္းအနားျပီးဆုံးသြားေသာအခါတြင္စည္တီးသံသုံးခ်က္ေပၚထြက္လာျပီး
ေနာက္ပရိသတ္အားလုံးကဘုရင္မင္းျမတ္အားရွိခိုးဦးတိုက္လိုက္ၾကေလသည္။ထိုအခ်ိန္
တြင္ကန့္လန့္ကာမ်ားက်လာျပီးဘုရင္မင္းျမတ္လည္းခန္းမေဆာင္မွျပန္လည္ထြက္ခြါသြား
ေလေတာ့သည္။

(၃)ျမို့တြင္းလွည့္လည္ပဲြနွင့္စားေသာက္ပဲြ။ဆက္ရန္ရွိသည္.....
voiceofrakhine